مهمترین تصمیم اقتصادی خانوارها را می‌توان پیدا کردن یک گزینه سرمایه گذاری مناسب برای حفظ ارزش پول و دست پیدا کردن به سود دانست. بسیاری از افراد وقتی با تورم روبرو می‌شوند، رو به خرید یک دارایی می‌آورند که فکر می‌کنند دارایی و قدرت خرید آنها را حفظ می‌کنند. این کار به دو شیوه صورت می‌گیرد. در شیوه اول یعنی سرمایه گذاری مستقیم، افراد یا خانوارها خودشان رو به خرید دارایی‌ها می‌آورند. اما در حالت دوم یعنی سرمایه گذاری غیرمستقیم، آنها در یک صندوق سرمایه گذاری انتخاب می‌کنند و آن صندوق به جای آنها در گزینه‌های مختلف صندوق سرمایه گذاری یکی از گزینه‌های مهم سرمایه گذاری در جهان امروز است. این صندوق‌ها دارایی‌های مختلفی از جمله طلا، سهام، اوراق درآمد ثابت و برخی گزینه‌های دیگر را تحت پوشش قرار می‌دهند. اما صندوق سرمایه گذاری چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟ در ادامه بیشتر با این موضوع آشنا می‌شویم.
تاریخچه تشکیل صندوق‌های سرمایه گذاری
تاریخچه تشکیل اولین صندوق سرمایه گذاری مشترک مدرن به سال 1924 میلادی در آمریکا برمی‌گردد. با این حال ایده اولیه تشکیل چنین گزینه‌هایی به قرن‌ها قبل‌تر برمی‌گردد. ایده چنین کاری به قرن هجدهم و کشور هلند برمی‌گردد. بازرگانی هلندی به نام آدرین ون کتویچ در سال 1774 نخستین کسی بود که عنوان کرد متنوع کردن سرمایه برای سرمایه گذارانی که سرمایه کمی دارند، جذاب خواهد بود. صندوقی که این شخص بنیان گذاشت، معنایش «اتحاد موجب قدرت است» بود. پس از او، کارهای دیگری در سال 1849 در سوئیس و در دهه 1880 در اسکاتلند انجام گرفت. اولین صندوق در سال 1928 برای سرمایه گذاران افتتاح شد و اسم آن MFS Massachusetts Investors’ Trust بود.
ایده تشکیل صندوق‌های سرمایه گذاری
ایده تشکیل صندوق‌های سرمایه گذاری به این موضوع برمی‌گردد که چطور می‌شود با سرمایه‌های کوچک کسب سود کرد. سرمایه‌های خرد وقتی به شکل صندوق درمی‌آیند، قابلیت این را پیدا می‌کنند که به شکل کلان سرمایه گذاری شوند و همین مساله باعث کسب سود افراد می‌شود. البته بسته به نوع صندوق ممکن است شما دچار زیان هم بشوید.
انواع صندوق‌های سرمایه گذاری
صندوق‌های سرمایه گذاری دسته‌ها و انواع مختلفی دارند. این دسته‌ها عبارتند از صندوق‌های سهامی، صندوق درآمد ثابت، صندوق‌های کالایی، صندوق‌های مختلط، صندوق‌های شاخصی، صندوق در صندوق و صندوق اصل تضمین سرمایه. صندوق‌های سرمایه گذاری بر اساس قوانین موجود باید بین 70 تا 95 درصد از دارایی خود را در گزینه‌ای که به نام آن هستند، سرمایه گذاری کنند. مثلا اگر صندوقی سهامی است، باید بین 70 تا 95 درصد از دارایی‌اش در سهام قرار داشته باشد. مابقی دارایی آن نیز باید به گزینه‌های دیگر اختصاص پیدا کند.
انواع صندوق‌های سرمایه گذاری از نظر معامله
از نظر نحوه معامله صندوق‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول به صندوق‌های صدور و ابطالی معروفند و دسته دوم به صندوق‌های قابل معامله یا etf. صندوق‌های دسته دوم را می‌توان در طول ساعات کاری بورس معامله کرد و خرید و فروش نمود. این در حالی است که صندوق‌های صدور و ابطالی را تنها از طریق اپلیکیشن یا خود سایت صندوق می‌توان خریداری کرد یا به فروش رساند.
انواع صندوق‌ها از نظر تقسیم سود
صندوق‌های سرمایه گذاری از نظر نحوه تقسیم سود نیز به دو دسته تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی به خصوص در مورد صندوق‌های درآمد ثابت دیده می‌شود. برخی از این صندوق‌ها مانند بانک عمل می‌کنند و در یک بازه زمانی معین به صاحب آن سود پرداخت می‌کنند. این بازه معمولا یک ماهه است. برخی از صندوق‌های درآمد ثابت دیگر هم یافت می‌شوند که پرداخت سود ندارند. در این نوع صندوق‌ها وقتی صندوقتان را بفروشید، اصل و سود یکجا و صرف نظر از مدت نگهداریتان به حسابتان واریز می‌شود.
چه صندوقی برای چه کسی مناسب است؟
همان طور که گفتیم صندوق‌های سرمایه گذاری دسته‌های متفاوتی دارند. این صندوق‌ها طیف وسیعی از افراد با سلایق گوناگون را تحت پوشش قرار می‌دهند. برخی از صندوق‌ها برای افراد ریسک پذیر مناسب است و برخی دیگر برای افراد ریسک گریز. از جمله صندوق‌های مناسب افراد ریسک پذیر می‌توان به صندوق‌های سهامی و طلا اشاره کرد. از جمله صندوق‌هایی که برای افراد ریسک گریز مناسبند نیز می‌توان صندوق‌های درآمد ثابت را نام برد. به طور کلی صندوق‌ها برای کسانی مناسب هستند که سرمایه‌های خرد دارند یا وقت و دانش کافی برای این که خودشان به شخصه در بازارها سرمایه گذاری نمایند را ندارند.
از کجا صندوق سرمایه گذاری بخرم؟
همان طور که در بالا هم اشاره کردیم، به دو طریق می‌توان صندوق‌ها را خریداری کرد. در مورد صندوق‌هایی که قابل معامله در بورس هستند، کافی است از طریق کارگزاری خود اقدام کنیم و مانند خرید سهام عادی عمل کنیم. برای خرید صندوق‌های صدور و ابطالی هم باید از طریق سایت یا اپلیکیشن آن اقدام کنیم.
بهترین زمان خرید صندوق‌های سرمایه گذاری چه موقع است؟
پاسخ این سوال به صندوقی که می‌خواهیم بخریم بستگی دارد، زیرا ریسک و وضعیت بازدهی بازارها با یکدیگر در شرایط متفاوت فرق دارد. صندوق درآمد ثابت همیشه بازدهی تقریبا مشخصی دارد و فرق خاصی نمی‌کند چه موقع در آن بازدهی کنید. با این حال وقتی دلار ریزش می‌کند، یکی از بهترین گزینه‌های سرمایه گذاری همین صندوق خواهد بود. در مورد صندوق‌های طلا زمان رشد دلار اهمیت بالایی دارد. وقتی دلار یا طلا رشد می‌کنند، ارزش این صندوق‌ها هم بالاتر می‌رود و وقتی ریزش کنند، ارزش آنها هم پایین می‌آید. در مورد صندوق‌های سهامی هم باید اشاره کرد که وضعیت کلی آنها به وضعیت بورس وابسته است.
مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه گذاری
صندوق‌های سرمایه گذاری هم مانند هر سرمایه گذاری دیگری مزایا و معایبی دارند. مزایای این صندوق‌ها آن است که برای افراد فاقد وقت و دانش می‌تواند بازدهی بالایی داشته باشد و ریسک آنها را هم کمتر کند. از جمله معایب صندوق‌های سرمایه گذاری هم این است که در صورتی که تخصص بالایی از بازارها داشته باشید، ممکن است بازدهی کمتری به دست بیاورید.
